Kultywator. Do czego służy?

Kultywatorowanie, zwane również drapaczowaniem, to jeden z uzupełniających zabiegów rolniczych, zaliczanych do mechanicznych metod uprawy i ochrony roślin. Jak sugeruje sama nazwa, wykonuje się je przy pomocy kultywatora, który zwykle jest łączony w agregat z innymi narzędziami rozdrabniającymi glebę i wyrównującymi jej wierzchnią warstwę np. wałami strunowym lub bronami zębowymi. Dobór maszyny zależy od celu zabiegu i stanu roli.

Kilka zdań o kultywatorach

Sama nazwa maszyny pochodzi od angielskiego słowa cultivator, stworzonego w oparciu o łaciński czasownik cultivo – uprawiam. Po raz pierwszy maszyny te pojawiły się na polach w połowie XIX wieku, wraz z mechanizacją rolnictwa dzięki rewolucji przemysłowej. W roku 1898 do produkcji wszedł opatentowany, innowacyjny kultywator wynaleziony przez przybyłego kilkanaście lat wcześniej do Grudziądza inżyniera Augusta Ventzkiego.

Kultywator można zdefiniować jako narzędzie rolnicze, obecnie głównie ciągnikowe, zawieszane bądź przyczepiane, którego zadaniem jest spulchnienie, skruszenie i przemieszanie roli bez jej przeorywania i odwracania. Jeśli mają być zasiane poplony, z jego pomocą przeprowadza się spulchnienie ścierniska. Kultywatorem można również niszczyć darń porastającą pole, co ułatwia orkę.

W zależności od typu elementu roboczego maszyny, czyli wykonanych z metalu zębów (łap), można wyróżnić kultywatory sprężynowe z płaskimi zębami stalowymi, kultywatory o zębach sztywnych oraz te o zębach półsztywnych. W zęby sztywne wyposażone są np. przeznaczone do głębokiego spulchniana gleb zwięzłych grubery oraz skaryfikatory i ekstyrpatory stosowane przy uprawie łąk.

W jakim celu wykonuje się drapaczowanie pola?

Kultywatorowanie pełni różne zadania, m.in. rozdrabnia pozostałe po orce na cięższych glebach skiby, w niektórych sytuacjach zastępuje podorywkę, a jeżeli przedplonem zbóż ozimych są rośliny okopowe, praca kultywatora zastępuje orkę siewną.

Dzięki kruszeniu i rozrywaniu skib po orce, kultywatorowanie przyspiesza osiadanie roli. Ma to szczególne znaczenie na glebie zwięzłej i ciężkiej. Drapaczowanie spulchnia również nadmiernie osiadłą glebę, która wcześniej była orana, czego skutkiem jest likwidacja wykształconej zimą skorupy glebowej oraz poprawa stanu roli przed siewem. Do takich prac stosuje się maszyny o zębach półsztywnych oraz sztywnych, zakończonych tzw. gęsiostópkami, czyli płaskimi, trójkątnymi nożami.

Przydatne narzędzie o wielu zaletach

Warto zwrócić uwagę, że zabiegi wykonywane kultywatorem zastępują orkę i inne prace w uproszczonych, sprzyjających środowisku naturalnemu, technologiach uprawy (rolnictwo zrównoważone, sustainable agriculture). Ze względu na to, że maszyna nie odwraca gleby, resztki pożniwne pozostają na powierzchni, tworząc chroniący przed zaskorupianiem i wymywaniem przez opady mulcz. Ta warstwa ochronna zmniejsza również parowanie, sprzyja wsiąkaniu wody deszczowej, a oprócz tego hamuje procesy erozji.

Oprócz tego, zarówno w tradycyjnym systemie orkowym, jak i w uprawie ekologicznej, zęby kultywatora sprężynowego zwalczają chwasty rozłogowe, przede wszystkim perz. Dzieje się tak dlatego, że urządzenie wydobywa i niszczy całe rozłogi, które pozbawione wody usychają. Oprócz tego, kultywator lepiej niż brona, również aktywna, miesza z ziemią rozrzucony na polu kompost lub nawozy mineralne. Ma to szczególnie duże znaczenie, gdy konieczne jest przykrycie ich grubszą warstwą gleby.